Programma Bestuurlijke Agenda Forensische Zorg
In het najaar van 2021 startte het implementatieprogramma van de Bestuurlijke Agenda Forensische Zorg van DJI. Tot het programma behoren zeven projecten, waarvan de resultaten allemaal apart en in onderlinge samenhang bijdragen aan de doelstellingen van de bestuurlijke agenda van de forensische zorg. De doelen zijn het verbeteren van de kwaliteit van de forensische zorg, sturen op doelmatigheid en doeltreffendheid in de forensische zorg en het versterken van de ketensamenwerking. In onderstaand schema wordt de samenhang tussen de doelen en de projecten weergegeven. Het programma richt zich op de samenhang en samenwerking tussen de projecten én met het veld. De zeven projecten zijn:
1) Inkoopstrategie
2) Kwaliteitskader forensische zorg
3) Ketenregie
4) Vernieuwing Ifzo
5) Trajectindicaties
6) Grip op capaciteit
7) Eenvoudiger organiseren, plaatsing Forensisch Beschermd Wonen in één hand
Inkoopstrategie
Begin 2021 startte DJI met het uitwerken van een nieuwe inkoopstrategie. Deze uitwerking is gedaan op basis van het adviesrapport van Significant en door middel van een marktconsultatie met het veld over de uitgangspunten van dit advies. De nieuwe inkoopstrategie is gebaseerd op het uitgangspunt van landschapsgericht aanbesteden waarbij de markt niet langer alleen wordt gesegmenteerd naar de zorginhoud, maar er ook wordt gekeken naar het soort aanbieder. Door in de inkoopstrategie expliciet rekening te houden met de verschillende soorten aanbieders, kunnen met die verschillende typen aanbieders ook verschillende procedures worden doorlopen en afspraken worden gemaakt. Hoofddoel van een aanbiedersgerichte segmentering is dat zo veel mogelijk aanbieders zich specifiek herkennen in de gestelde zorgvraag, eisen waaraan zij moeten voldoen en de opgave waarin zij worden gevraagd een bijdrage te leveren. Ook is het doel om contracten meerjarig af te sluiten.
DJI heeft ervoor gekozen om de forensische zorg in tenminste twee en naar verwachting drie inkoopprocedures in te kopen:
- Er is een procedure voor de zorg die in het kader van de tbs-dwangverpleging op beveiligingsniveau 4 wordt geleverd door de particuliere FPC’s. Deze inkoopprocedure wordt in 2022 uitgevoerd en moet tot nieuwe overbruggingscontracten per 1/1/2023 leiden. Daarnaast wordt gewerkt aan een inkoopstrategie voor de langere termijn voor deze zorgvorm.
- Daarnaast is er een inkoopprocedure die ziet op de inkoop van overige forensische zorg inclusief zorg in het kader van tbs-dwangverpleging op beveiligingsniveau 3. Er is gekozen om op 8 hoofdzorgsoorten en (onderliggende) mee te contracteren zorgsoorten in te kopen en de betreffende zorgaanbieders daarin te segmenteren. Deze aanbesteding is gestart met de selectiefase in april 2022. In augustus 2022 is dit vervolgd door de dialoog- en inschrijvingsfase met als doel om de gunning in het voorjaar van 2023 te hebben afgerond en dat de meerjarige raamovereenkomsten met ingangsdatum van 1/1/2024 kunnen worden afgesloten.
- Als laatste zal er naar verwachting in (het voorjaar van) 2023 een derde inkoopprocedure voor aanvullende benodigde zorgcapaciteit worden uitgevoerd die op basis van de uitkomsten van de lopende aanbesteding inzake overige forensische zorg op inhoud en proces zal worden ingericht. Die laatste procedure maakt het bijvoorbeeld ook mogelijk voor nieuwe aanbieders binnen deze sector om contracten te sluiten.
Het Kwaliteitskader Forensische Zorg
Het Kwaliteitskader Forensische Zorg (KKFZ) formuleert op heldere wijze wat wordt verstaan onder 'kwalitatief goede forensische zorg' en heeft tot doel de kwaliteit van de forensische zorg inzichtelijk te maken en verder te verbeteren. Het project KKFZ heeft als doel om het KKFZ te implementeren met de betrokken partijen. In 2022 is in een ketenbrede samenwerking een implementatieplan ontwikkeld. Daarnaast heeft de minister een oplopend bedrag van structureel 19 miljoen euro in 2025 beschikbaar gesteld, waarmee het kwaliteitskader stapsgewijs geïmplementeerd kan worden. In samenspraak met zorgaanbieders wordt gekeken hoe door middel van een ingroeimodel vorm kan worden gegeven aan deze stapsgewijze implementatie, DJI volgt het ingroeimodel in het contractmanagement. Het uitgangspunt is dat zorgaanbieders met dit ingroeimodel het gehele KKFZ gaan naleven.
Ketenregie
Kwalitatief goede forensische zorg, waarbij de patiënt/cliënt tijdig de juiste zorg op de juiste plek krijgt, vraagt om een klimaat van continue samenwerking. De samenwerking tussen zorgaanbieders en toezichthouders en de samenhang bij zorgtrajecten kunnen op die manier verder verbeteren. Daarmee kunnen we gezamenlijk de in-, door- en uitstroom bevorderen en beter mogelijk maken dat de patiënt/cliënt op de juiste plek kwalitatief goede zorg ontvangt. Zorg die op dat moment bij die patiënt/cliënt passend is bij de zorgvraag- en beveiligingsnoodzaak. Samen met ketenpartners wordt gekeken naar wat ten aanzien van ketenregie aanvullend op bestaande (regionale) samenwerkingsvormen wenselijk is, hoe dit vorm kan krijgen en welke aanvullende rol DJI hierbij kan invullen.
Vernieuwing Ifzo
De huidige tijd vraagt om het snel beschikbaar komen van data ten behoeve van sturing op in-, door- en uitstroom van patiënten en voor analyse in de forensische zorg. Ifzo, het systeem dat de forensische indicatiestelling en plaatsing ondersteunt, biedt dat op dit moment niet. Het doel van het Ifzo project is te komen tot een systeem dat de logistieke gang door het forensisch zorgtraject inzichtelijk maakt. Fase 1 van het project omvatte het verbeterscenario, waarbij het bestaande Ifzo is uitgebreid en aangepast met functionele, digitaliserings- en automatiseringsverbeteringen. Die verbeteringen waren nodig voor lopende processen, zoals invoering van zorgprestatiemodel en voor de voorbereiding van de implementatie van projecten uit het programma BAFZ, zoals trajectindicaties en Eenvoudiger organiseren, plaatsing Forensisch Beschermd Wonen in één hand. Deze doorontwikkeling loopt, waar nodig, door.
In fase 2 wordt bepaald op welke manier de ontwikkeling van een systeem dat de logistieke gang door het forensisch zorgtraject weergeeft gerealiseerd kan worden en welke eisen hieraan gesteld worden. Daarnaast zal vanuit het Ifzo project de procesorganisatie, het applicatielandschap en de visie bij de toekomstbestendigheid van Ifzo bekeken worden. De definitieve projectopdracht wordt naar verwachting eind september 2022 vastgesteld.
Trajectindicaties
Trajectindicaties zijn vooraf gestelde indicaties die het gehele forensische traject van de cliënt/patiënt beschrijven tijdens de strafrechtelijke titel, zoals dat op basis van de beschikbare gegevens wordt ingeschat door de indicatiesteller. Het project Trajectindicaties heeft als doel om de ketensamenwerking in de forensische zorg rondom een patiënt te bevorderen en daarmee zicht op, en mogelijk meer grip op, het verloop van het zorgtraject van een cliënt. Op deze manier werken we aan een betere doorstroom van zorg in de keten van forensische zorg. Daarnaast kunnen trajectindicaties een beeld geven van benodigde zorgvormen voor de toekomst, waarmee we betere sturing krijgen op ontwikkelingen in de forensische keten.
De invoering van trajectindicaties vindt plaats in een complex, dynamisch veld waarbij sprake is van verschillende ketenpartners met grote verantwoordelijkheden in een maatschappelijk en politiek gevoelig proces. Deze complexiteit zorgt ervoor dat de uitgangspunten en doelen van het project, alsmede de vormgeving en implementatie van trajectindicaties, momenteel geëvalueerd en heroverwogen worden.
Grip op capaciteit
De ambitie van dit project is de beschikbare capaciteit zo optimaal mogelijk afstemmen op de (veranderende) zorgvraag en daarmee een positieve bijdrage leveren aan tijdige en passende plaatsingen en het organiseren van de benodigde capaciteit. Dit wordt gedaan via het ontwikkelen van een capaciteitsmonitor met tactische stuurinformatie gevoed vanuit bestaande systemen en informatiebronnen, zoals Ifzo en FCS. Op basis van deze inzichten kan met ketenpartners gezamenlijk bepaald worden waar verschuiving, inkrimping of uitbreiding nodig is en gaan we van zicht op capaciteit naar grip op capaciteit.
De ontwikkeling van de capaciteitsmonitor vindt plaats in korte sprints. Als basis is de gerealiseerde bezetting inzichtelijk gemaakt in het dashboard. Ook is informatie over doelgroepen/problematiek toegevoegd. Op dit moment wordt gewerkt aan informatie over o.a. instroom, wachtlijst en verblijfsduur en gaan we in gesprek met het veld over de toepassing van het dashboard.
Eenvoudiger organiseren, plaatsing Forensisch Beschermd Wonen in één hand
Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft DJI en de 3 reclasseringsorganisaties (3RO) opdracht gegeven om plaatsing van Forensisch Beschermd Wonen (FBW) eenvoudiger te organiseren. Plaatsing forensisch beschermd wonen in één hand heeft als opdracht om de plaatsingsverantwoordelijkheid voor FBW te verplaatsen van 3RO en Psycho Medisch Overleg (PMO) naar Divisie Individuele Zaken (DIZ) van DJI. Op deze manier komt er meer zicht op knelpunten in de doorstroom en de regionale capaciteit van FBW en kan er worden gestuurd op doorstroom in de forensische keten. Zo kunnen (afwijkingen in) trends bij plaatsingen bijvoorbeeld sneller worden gesignaleerd en opgepakt binnen DJI. Om de impact van de overheveling van plaatsingsverantwoordelijkheid in kaart te brengen, brengt het projectteam werkbezoeken aan zorgaanbieders FBW en voeren zij gesprekken met stakeholders. Verder zijn bestaande werkprocessen in kaart gebracht en worden beoogde procesbeschrijvingen opgesteld. Dit wordt in samenwerking met 3RO en PMO gedaan.