Rechterlijke macht

De rechterlijke macht bestaat uit de rechters en de Officieren van Justitie. De Officieren van Justitie vormen het Openbaar Ministerie.

Openbaar Ministerie (OM)

Het Openbaar Ministerie brengt strafzaken voor de rechter. In ongeveer 25% van de zaken vermoedt het OM of de rechter dat de verdachte lijdt aan een psychiatrische stoornis. Dan kunnen zij het NIFP om een gedragsdeskundig advies vragen. Een psychiater van het NIFP schetst op basis van een kort psychiatrisch onderzoek een voorlopig beeld van de psychiatrische problematiek van een verdachte en adviseert het OM en de rechter over de noodzaak een meer diepgaand gedragsdeskundig onderzoek in te stellen. Dit is de zogenoemde Pro Justitia rapportage. Het OM vordert een straf of maatregel waarvan forensische zorg al dan niet een onderdeel is.

Rechters

Als rechters de straf bepalen voor de verdachte van een delict, houden zij rekening met de adviezen van de gedragsdeskundigen en reclassering. Als daaruit naar voren komt dat het delictgedrag van een verdachte is te herleiden tot een psychiatrische stoornis, dan kan de verdachte als verminderd toerekeningsvatbaar beschouwd worden. Een rechter kan dan naast een vrijheidsstraf ook een behandeling opleggen in de vorm van een ter beschikking stelling, een strafrechtelijke machtiging of als een bijzondere voorwaarde bij een voorwaardelijke vrijheidsstraf.